Kas Ağrıları ve Fibromiyalji nedir?

Tüm vücudumuzu kaplayan kaslarda ortaya çıkan anormallikler, vücutta ağrının en sık nedenidir. Bazen ters bir hareket, bazen basit bir zorlama kas ağrılarına neden olabilir. Ancak tekrarlayan ve kronikleşen kas ağrıları temelde, miyofasyal ağrı sendromu ve fibromiyalji sendromu olarak iki şekilde karşımıza çıkar. 

 

Miyofasyal Ağrı Sendromu nedir? Nasıl tedavi edilir? 

Kasları çevreleyen ve fasya adı verilen yumuşak ve esnek yapıdaki bağ dokusunun yaralanması veya hasar görmesi nedeniyle oluşan bir kas ağrısına miyofasyal ağrı sendromu denir. Özellikle boyun ve sırt olmak üzere tüm vücuttaki kaslarda kronik ağrıya neden olabilir. Birçok hastada, miyofasyal ağrı sendromunun bir sonucu olarak kaslarda tetik noktalar gelişebilir. Tetik noktalar, derinin altında ağrılı şişlikler olarak hissedilebilen sıkı kas bantlarıdır. Tetik noktalar çok hassastır ve bu noktalara elle dokunmak ya da baskı uygulamak ağrının, vücudun diğer bölgelerine yayılmasına neden olabilir.

 

Kasların aşırı çalışması ve tekrarlayan gerilmeleri miyofasyal ağrı sendromunun başlıca nedenidir. Travma, vücut duruş bozuklukları, yapısal bozukluklar (kısa bacak, kısa kol, omurga eğriliği vb.), uzun süre hareketsiz kalmak, dar giysiler giymek, besin yetersizliği (B vitamini eksikliği, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, selenyum eksikliği vb.), hormonal ve metabolik bozukluklar, uyku bozukluğu, kronik enfeksiyonlar, aktif alerjik hastalıklar miyofasyal ağrılara neden olabilmektedir. Miyofasyal ağrı sendromunda ortaya çıkan ve ağrıya neden olan kas gerilmelerinin, depresyon ve anksiyete gibi bozukluklarda arttığı gösterilmiştir.

​

Ağrı değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Künt, zonklayıcı ya da bıçak saplanması tarzında olabilir. Hastalar zaman zaman yanma hissinden de yakınabilirler. Ağrı, en sık boyunda ve sırtta görülür. Ağrıya eşlik eden belirtiler; hareketle kaslardan gelen çıtırtı sesleri, sınırlı eklem hareket açıklığı, uyuşukluk, baş ağrıları, halsizlik, denge sorunları, görme ve işitme değişiklikleri olarak sayılabilir.

​

Miyofasyal ağrı hastasının doktoruyla uyumlu bir şekilde tedaviye sadık kalması sonuç almak için çok önemlidir. Bu hastalar sık sık doktor değiştirme eğilimdedirler ve bu durumda da tedavi süreci her seferinde en başından başlamaktadır. Miyofasyal ağrı sendromunda hastalara ağrıyı baskılamak için bir süre ağrı kesici anti-inflamatuar ilaçlar, kullanmaları önerilir.  Şikayetlerin devam etmesi halinde tetik nokta enjeksiyonları uygulanır. Tetik nokta enjeksiyonları ile miyofasyal ağrılarda hızlı düzelme sağlamak mümkündür. Dirençli tetik noktalara Botox enjeksiyonu da yapılabilir. Ağrıyı azaltmak ve ağrının alevlenmesini önlemek için hastaların düzenli bir egzersiz programı sürdürmeleri de çok önemlidir.

 

Fibromiyalji Sendromu nedir? Nasıl tedavi edilir? 

Fibromiyalji sendromu, vücutta yaygın ağrı ve hassasiyete yol açan karmaşık bir durumdur. Bazen yumuşak doku romatizması ya da kas romatizması olarak da adlandırılır..

​

Fibromiyalji sendromunun neden geliştiği tam olarak bilinmemektedir. Uyku bozukluğu, merkezi sinir sisteminde nörotransmitter denilen maddelerin dengesizliği, sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluğu, kas işlevlerinde bozukluk, sempatik sinir sistemin aşırı çalışması fibromiyaljinin oluşumunda yer alan faktörlerdir.

​

Klinik belirtileri kas-iskelet sistemine ait olanlar, kas-iskelet sistemi dışı olanlar ve eşlik eden belirtiler olarak üçe ayrılır:

 

A- Kas İskelet Sistemine Ait Belirtiler: Ağrı, tutukluk, yumuşak dokularda şişlik hissi.
B- Kas İskelet Sistemi Dışı Belirtiler: Yorgunluk, sabah tutukluğu, uyku bozukluğu, uyuşukluklar.
C-Eşlik Eden Belirtiler: Duygusal değişkenlik, baş ağrısı, adet dönemi ağrıları, ishal ve kabızlık, kuru göz belirtileri, raynaud fenomeni (el ve ayaklarda soğukta oluşan renk değişikliği)

​

Bir hastaya fibromiyalji teşhisi koymak için en az üç ay şikayetlerin devam etmesi gerekir. En az 12 noktada (ensede baş-boyun geçiş noktası, önde göğüs kemiğinin yanı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası, kalçada dış yan, diz iç kısımları vb.) ağrılı noktalar (tetik nokta) bulunması beklenir. Sık sık başka hastalıklarla karıştırılan fibromiyaljide, bu karışıklığı önlemek için yapılacak tetkikler büyük önem taşır.

​

Fibromiyalji tedavisinde hasta eğitimi tedavide birinci adımdır. Hastalığın gerçek olduğu, ağrının şiddetli olabileceği ancak yaşamı tehdit etmediği, şekil bozukluğu ve sakatlığa neden olmadığı anlatılmalıdır. Tedavinin uzun sürebileceği ve düzenli takip gerektirdiği açıklanmalıdır. Tetikleyici faktörler belirlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Tedavide hekim tarafından reçete edilecek ilaçların düzenli kullanımı çok önemlidir. Hassas noktalara lokal anesteziklerle uygulanan tetik nokta enjeksiyonları seçilmiş olgularda etkili bulunmuştur. Hastalara, kendilerine ve sağlıklarına daha fazla zaman ayırmaları, yoğun çalışma sırasında sık sık ara vermeleri, düzenli egzersiz yapmaları, uyku düzenlerine özen göstermeleri önerilir.

​

Miyofasyal ağrı ve fibromiyalji ağrısı benzer özellikler gösterse de önemli farklılıkları da vardır. Her ikisinde de ağrıya neden olan tetik noktalar vardır. Ancak miyofasyal ağrı belirli bir bölgede ortaya çıkarken, fibromiyalji ağrısı tüm vücutta meydana gelir. Ayrıca fibromiyaljide kas ağrıları dışındaki belirtilere daha sık rastlanır.